Wil je het hele artikel lezen?

Word Supporter van Spotlight door gratis lid te worden van de nieuwsbrief en lees alle artikelen helemaal gratis!

“Dé oplossing bestaat niet,” zegt Casper Stelling over de verkeerssituatie in Veenendaal-Oost. Stelling is strategisch adviseur mobiliteit en ruimte bij MuConsult, een onafhankelijk adviesbureau. “Als je de weg verbreedt, dan trekt dat extra auto’s aan, en die auto’s nemen een groot deel van het effect van de verbreding weg.” Dat neemt volgens Stelling niet weg dat je kunt kijken naar kleine verbetermogelijkheden. “Maar dan gaat het ongeveer over een 10% verlichting van de verkeersdruk, niet over de oplossing van het probleem.”

In Veenendaal-Oost is de Van Essenlaan de enige ontsluitingsweg. Via de laan rijd je naar de Rondweg-Oost, die richting de A12 leidt. In een eerder artikel onderzocht Bureau Spotlight hoe het besluit om een enkele ontsluiting te creëren tot stand kwam. Er is één alternatieve route de wijk uit via de Dragonderweg, maar deze ontsluit niet het verkeer richting grote wegen.

“‘s Ochtends fietsen veel kinderen via de Dragonderweg naar school. En dan heb je auto’s die er als een malle doorheen manoeuvreren. Dat is allemaal sluipverkeer,” aldus bewoner Michel Van Dijk. “Toen wij dit huis kochten, zou dit een autoluwe straat zijn. Daar is niet veel van te zien.” De gemeente heeft van de straat een fietsstraat gemaakt na klachten over de onveilige verkeerssituatie door omwonenden. Van Dijk: “Toch rijden veel auto’s nog te hard.”

Veel bewoners zien een extra toegangsweg naar de wijk als een goede oplossing. Maar gemeente Veenendaal ziet dit niet zitten. Zij vreest voor sluipverkeer en risico’s voor fietsers, zoals op de Dragonderweg momenteel aan de hand is. Stelling begrijpt deze afweging: “Veiligheid staat natuurlijk met stip bovenaan, verkeersslachtoffers wil niemand.” Dat er een extra toegangsweg komt is dus niet waarschijnlijk.

De rotonde waar de Van Essenlaan op de Rondweg-Oost uitkomt. Je ziet auto's die in de file staan en met moeite de rotonde op rijden tussen het al rijdende verkeer.

Vooruitstrevend in duurzaamheid of fout in ontwerp?

Het verkeer zorgt in nieuwbouwwijk Veenendaal-Oost voor uitdagingen. Dagelijks staan er lange files in de wijk. Waarom is de wijk zo opgezet?

Kleine verbeteringen

Een grote oorzaak voor de verkeersdrukte is dat het vanuit de Van Essenlaan lastig is om de drukke rotonde naar Rondweg-Oost op te rijden. In 2022 verbetert de gemeente daarom de instellingen van de doseerlichten. Jeroen Feskens van de gemeente Veenendaal: “De lichten springen sneller op rood voor verkeer op de Rondweg, en geven daarmee ruimte aan auto’s vanuit de Van Essenlaan om de Rondweg op te rijden.” Van Dijk merkt dat de ingreep inderdaad helpt: “Toen ze een keertje niet goed afgesteld stonden, merkte je pas hoe ellendig dat is.”

Op maandagochtend loopt een man met zijn twee jonge zoons door de fietstunnel die aan de Spitsbergenweg onder de Rondweg doorgaat. Hij parkeert zijn auto elke dag in Dragonder-Oost naast de tunnel, om vervolgens te voet zijn twee jonge kinderen naar school te brengen in Veenendaal-Oost. “Dat is sneller dan de wijk in en uit met de auto”, vertelt hij.

Als de nieuwe ontsluiting naar Groenpoort in 2025 klaar is, kan dit voor meer families van buiten de wijk verlichting geven bij het naar school brengen van de kinderen. De nieuwe buurt Groenpoort wordt niet voor auto’s verbonden aan de rest van Veenendaal-Oost.

In onze artikelen kunnen we lang niet alles vertellen. Persoonlijke ervaringen, extra achtergrondinformatie, onze keuzes en frustraties. In onze nieuwsbrief is daar wél ruimte voor! Regelmatig vragen we daarin ook om jouw hulp. Want wie weet er beter wat er in de regio speelt dan de inwoners zelf? Meld je aan voor de nieuwsbrief!

Alternatieven voor de auto

Voor de automobilist lijkt er geen snelle oplossing voor handen. Is daarmee dan alles gezegd? Verkeersdeskundige Tessa Leferink vindt het belangrijk om het over meer dan alleen auto’s te hebben: “Als je een wijk alleen voor de auto inricht, dan stimuleer je niemand om wat anders te gaan doen. Je moet alternatieven bieden.” Verantwoordelijk wethouder Engbert Stroobosscher wil ook breder kijken: “Onze brede gemeentelijke doelstelling is erop gericht dat alle inwoners verschillende en ook duurzame vervoerskeuzes kunnen maken. Als het nodig is kan de auto gebruikt worden, maar bewoners kunnen juist ook gebruik maken van de fiets of het openbaar vervoer.”

Op dit moment rijdt bus 87 via de Rondweg-Oost naar station Veenendaal-De Klomp voor bewoners van Veenendaal-Oost. Maar deze bus staat even goed vast op de Rondweg. Ook is de overstaptijd naar de trein in alle richtingen zo’n 25 minuten. Vanwege de lange reistijd vinden veel bewoners die wij spreken het openbaar vervoer geen optie voor woon-werkverkeer. Vervoerder Keolis laat desgevraagd weten dat er inderdaad weinig passagiers van de lijn gebruikmaken.

De gemeente Veenendaal en provincie Utrecht willen een snellere verbinding maken zodra Groenpoort af is. Een bus die niet over de Rondweg gaat maar die de wijk doorkruist, en tijdens spitstijden een paar keer per uur aansluit op bestaande treinverbindingen vanuit Veenendaal-De Klomp.

Volgens Leferink wil je eigenlijk dat een dergelijke busverbinding er al is voor de oplevering van de wijk. Ricardo van Breemen, adviseur mobiliteit en infrastructuur bij Twynstra Gudde, is het hier mee eens en licht toe: “Als mensen ergens gaan wonen ontwikkelen ze in de eerste paar maanden een bepaald mobiliteitspatroon. Hoe eerder je bewoners alternatieven voor de auto kunt bieden, hoe verleidelijker het voor hen is om deze te gebruiken.”

De provincie, verantwoordelijk voor busvervoer, laat in een reactie weten al gesprekken te voeren met de gemeente Veenendaal en het busbedrijf over de nieuwe verbinding. Voorwaarde is wel dat de doorstroming in de wijk dan in orde moet zijn, omdat anders het verkeer ‘opstroopt en de bus niet genoeg op tijd kan rijden’.

Kun je het kaartje niet goed zien? Bekijk hem dan hier.

Op de fiets

“Eigenlijk is de fiets veel belangrijker dan het openbaar vervoer,” zegt Stelling. “Bij lage automobiliteit denken mensen vaak aan het openbaar vervoer. Maar het grootste deel van alle verplaatsingen in Nederland is op fietsafstand, namelijk korter dan 15 kilometer.” Leferink is het daarmee eens, maar geeft ook aan dat verandering niet gemakkelijk is. “Als je van thuis uit gewend bent voor alles de auto te pakken, dan doe je dat als volwassene ook sneller.”

PHOTO-2023-06-16-13-47-48
De fietsoversteek in de bocht van de Van Essenlaan Image credit: Evaline Schot

Vanuit Veenendaal-Oost leiden enkele snelle fietsroutes naar andere delen van de stad en regio. Maar sommige ouders vinden deze fietspaden niet veilig genoeg voor hun schoolgaande kinderen. Volgens bewoner Leonie Jonker zijn de oversteekpunten op de Van Essenlaan voor fietsers onoverzichtelijk. “Zeker met kinderen op kleine fietsjes, die worden echt zo over het hoofd gezien”, zegt Jonker.

De drukte op de Van Essenlaan dwingt sommige bewoners wel sneller de fiets op. Zo vertelt Jonker: “Toen de jongste geboren werd, hebben we speciaal een bakfiets gekocht om de kinderen weg te kunnen brengen naar school en kinderopvang. Anders komen ze niet eens op tijd.” Ook Van Dijk gaat op de fiets naar zijn werk in Ede, over het snelfietspad. “Dat is een prachtig fietspad en er wordt veel gebruik van gemaakt.” Maar veel bewoners zeggen dat de fiets voor hen vaak geen optie is. Redenen lopen uiteen: de één moet het hele land doorkruisen, de ander pakt toch de auto als het regent.

Mobiliteitstransitie

“In Nederland zitten we in een transitieperiode en niet iedereen is daar aan toe of zit daar op te wachten,” zegt Van Breemen. “Op dit moment neemt het autobezit niet af, terwijl de overheid wel wil dat mensen op een andere manier gaan reizen.” Stelling begrijpt dat er weerstand is tegen deze verandering. “We dachten dat er in Veenendaal een autocultuur is. Maar dat is gewoon niet houdbaar.“

Houdbaar of niet, ook bij de (ver)koop van huizen in Veenendaal-Oost zien we dat de auto nog een rol speelt. Bureau Spotlight benadert twee makelaars die op dit moment huizen aanbieden in het zuidelijke deel van de wijk, en vraagt als woningzoeker naar bereikbaarheid. Beiden geven aan dat de Rondweg en snelweg dichtbij zijn. Over de verkeersdrukte, duurzame doelstellingen en het pakken van de fiets geen woord. Autobereikbaarheid blijft een selling point.

JournalistiekTheater_CULTURA_bureauspotlight_STUDIOSAVAN_46 cropped

Fleur Bubbert

Onderzoeksjournalist

Fleur Bubbert is freelance journalist. Voor Bureau Spotlight onderzocht ze onder andere de Edese biomassacentrales en de lhbti-inclusie in …
Profile page
Evaline

Evaline Schot

Onderzoeksjournalist

Is het mogelijk om criminaliteit te voorspellen? Zomaar één van de vragen die ons teamlid Evaline Schot bezighoudt in haar werk als …
Profile page