Getreuzel gemeente Ede drijft kosten opvang op tot een ton per persoon

Het tijdelijke karakter van de opvang veroorzaakt hoge kosten. Dit jaar was de opvang in een tent bij zwembad de Vrije Slag. Wat er precies is bekostigd met die €100.000 per plek per jaar kan de gemeente niet toelichten. Michaël la Roi, manager bij het Leger des Heils, geeft uitleg: “Een tijdelijke oplossing is naar rato veel duurder, omdat je afhankelijk bent van allerlei randzaken. Zo is de nachtopvang ieder jaar op een andere locatie, waardoor we iedere winter opnieuw een camerasysteem moeten aanschaffen. Daar komen de huur van de locatie en de hoge stookkosten voor in de tent nog bij.” 

De hoge kosten zitten niet alleen in het materieel: “Pas in november kregen we de opdracht voor de winteropvang waardoor we heel kort dag dure zzp’ers moesten invliegen. Met een structurele oplossing kunnen we op dit soort kosten besparen en personeel slim inzetten”, aldus la Roi. Daarnaast zijn zzp’ers niet alleen duur, maar ook niet verbonden genoeg bij het bedrijf. Ze kennen de buitenslapers nauwelijks en hebben weinig regiobinding, volgens Jonathan van Schoonhoven, coördinator bij het Leger des Heils. 

Al deze factoren maken de nachtopvang duurder dan elke andere sociale voorziening in Ede, blijkt uit cijfers van de gemeente. De maatschappelijke opvang kost tussen €25.000 en €41.000 per plek en beschermd wonen kost €65.000 per plek. Deze locaties zijn het hele jaar open, terwijl de nachtopvang slechts enkele maanden open is. 

Al jaren wordt er door diverse betrokken partijen gepleit voor een structurele oplossing voor de nachtopvang. Hoe komt het dat die er nog niet is? Daarover zijn de meningen verdeeld. “Politieke onwil”, volgens Arent Veldhuizen van het Leger des Heils. “De prioriteiten van de politiek liggen elders”, zegt Bert van Roekel, SGP-raadslid. “Door het vertekende beeld ontbreekt de urgentie”, denkt Van Schoonhoven. “Complexiteit van het vraagstuk”, aldus Robin Rijntalder, afdelingsmanager WMO (Wet maatschappelijk ondersteuning) bij gemeente Ede. Volgens Van Schoonhoven en Veldhuizen wordt er veel over een structurele opvang gepraat en naar verschillende mensen gewezen. “Uiteindelijk moet iemand een knoop doorhakken” volgens Van Schoonhoven.

Meijer wijst voornamelijk naar “de samenleving” voor het uitblijven van een structurele oplossing: “Het lijkt er op dat we mensen met onaangepast gedrag afschrijven”, zegt hij. “In het verleden hebben we geprobeerd om een permanente locatie te vinden aan de rand van een woongebied.” Maar zodra we een plek hebben gevonden komt de buurt in opstand, en dan hebben het college en de gemeenteraad grote moeite met doorzetten. Zo kunnen we nooit een geschikte locatie vinden.” Als reactie op de hoge kosten is Meijer duidelijk: “Dit zijn de kosten die hierbij horen. Straatslapers zijn al tien stappen terug door de samenleving afgeschreven. Ze komen niet zomaar op straat terecht, dat hebben we met zijn allen laten gebeuren. Als iemand een logeerbed aanbiedt, ben ik bereid om daar geld voor te geven.”

Arie Barendrecht, ChristenUnie-raadslid: “Voorheen ontbrak de politieke wil om een geschikte locatie te vinden voor buitenslapers.” Barendrecht vindt het dan ook terecht dat Meijer naar de gemeenteraad wijst als op het vinden van oplossingen aankomt. “Het is een kwestie van de buurt er goed bij betrekken en de rug recht houden. Gebouw 17 voor maatschappelijke opvang laat zien dat opvang met geringe overlast realiseerbaar is.” De hoge kosten van de nachtopvang bewijzen volgens hem de noodzaak om met een structurele oplossing te komen: “Dat is beter voor de financiën en de buitenslapers.”

Sam Elfvering, D66-raadslid, vindt het niet terecht dat er naar de gemeenteraad wordt gewezen: “Ik zit nu een jaar in de raad en al een jaar lang praten we over oplossingen, maar er verandert niets. Wat mij betreft ligt het nu bij het college om met een locatie te komen.” Elfvering merkt op dat er veel aandacht is voor een structurele oplossing: “Maar aan mooie woorden hebben de buitenslapers niets. Wat ons betreft komt er zo snel mogelijk een oplossing voor de mensen die buiten slapen en is iedereen in de raad het daarmee eens.”

Meijer houdt ook zichzelf een spiegel voor: “De samenleving, dat ben ik ook, en de gemeente is verantwoordelijk voor de nachtopvang, dus dienen wij met een oplossing te komen.” Toch belooft hij geen structurele oplossing voor komende winter. “Ik wil wel eerder een structurele oplossing, maar mijn ambtenaren geven aan dat de winter van 2024/25 realistisch is.” Hij kan ook geen belofte doen dat het volgend jaar beter geregeld is dan dit jaar. “De tent van afgelopen winter is niet ideaal, maar het kan zijn dat we daartoe wel gedwongen worden.”

Hoewel elke stap er één in de goede richting is, is een vaste opvangplek voor de wintermaanden niet toereikend, volgens diverse medewerkers van het Leger des Heils. Zij pleiten voor een nachtopvang die niet alleen in de winter, maar het hele jaar open is. “Een opvang met een laagdrempelige toegang van waaruit mensen hun leven weer kunnen opbouwen”, zegt Van Schoonhoven. “Dat draagt bij aan meer rust en veiligheid voor de mensen zelf, maar ook voor de omgeving. Daarnaast krijg je de mensen die op straat leven beter in beeld. Veel mensen vergeten dat dit ook gewoon mensen zijn, zoals jij en ik.”