Wageningen: geen biomassa, maar geothermie als oplossing

Tot 2016 leek biomassa in Wageningen een goede optie voor het aardgasvrij verwarmen van woningen. Het plan van de gemeente was om drie biomassa-installaties te realiseren. In het Rekenkamerrapport van dit voorjaar is echter te lezen: “Op het gebied van biomassa heeft de gemeente Wageningen in eerste instantie een stimulerende rol gespeeld, maar intussen wordt (afgezien van de verwerking van het eigen snoeihout) het gebruik van biomassa voor energie niet meer actief gestimuleerd. (…) De interesse in biomassa is in de afgelopen jaren duidelijk afgenomen, waarbij twijfel over de duurzaamheid een belangrijke rol speelt.”

Wethouder Anne Janssen van aardgasvrije wijken legt uit dat biomassa in Wageningen nooit echt populair is geweest. “Het draagvlak in de Wageningse samenleving voor biomassa is niet erg groot. Daarom hebben wij gezegd dat biomassa niet de geprefereerde oplossing is, maar dat we inzetten op andere oplossingen als die er zijn.” Projectleider Warmtetransitie Sanne Meelker, van gemeente Wageningen, bevestigt dit. “Er is niet een keiharde omslag geweest. Er is altijd weinig draagvlak geweest, zowel bij inwoners als bij de raad, alsook bij een aantal grote partners als de WUR en het Nederlands Instituut voor Ecologie. Er zijn ook altijd partners die er nog wel een optie in zien, maar je hebt een meerderheid nodig om te kunnen zeggen: we gaan het grootschalig inzetten.”

Niet alleen het gebrek aan draagvlak, maar ook het gebrek aan beschikbare lokale biomassa speelt een rol. Het snoeiafval van Wageningen gaat namelijk al naar de biomassacentrales in Ede. “We hebben ooit, dat is bijna tien jaar geleden, met een aantal gemeenten in de Vallei de koppen bij elkaar gestoken en gezegd: ‘We hebben als gemeenten snoeiafval en het is zonde om daar niets mee te doen’. Daar is uiteindelijk uitgekomen dat ons snoeiafval naar de toen opgerichte biomassacentrales in Ede gaat”, legt Meelker uit. “In die zin heeft Wageningen destijds een bijdrage geleverd aan het totstandbrengen van die centrales en het warmtenet in Ede.”

Voor het toekomstige warmtenet van Wageningen speelt papierfabriek Smurfit Kappa Parenco (beter bekend als Parenco) een grote rol. De restwarmte van deze fabriek uit Renkum kan via een warmtenet ongeveer 6300 woningen verwarmen. “Dat is een ideale manier van verwarmen”, aldus Janssen. “Het is warmte waar nu niets mee gedaan wordt, terwijl je daar ook huizen mee kunt verwarmen. Dus dat is eigenlijk een van de meest duurzame oplossingen. Het is niet genoeg voor heel Wageningen, maar wel voor een groot deel.”

De gemeente onderzoekt nu hoe en wanneer het warmtenet aangelegd kan worden. Daar zitten nog wel wat haken en ogen aan, zoals de betrokkenheid van bewoners, het aansluittempo van wijken, maar ook de tarieven die gaan gelden. “Het kost heel veel tijd om daar allemaal naar te kijken”, erkent Janssen. In de Warmtevisie van Wageningen is te zien welke aardgasvrije oplossing voor welke wijk is bedacht. Janssen: “We hebben een aantal meedenksessies gehad met inwoners van Wageningen. Dan komt echt de discussie op gang over wat voor alternatief mensen willen. Er zijn mensen die zeggen: ‘ik wil het zelf regelen en niet afhankelijk zijn van een warmtenet’, maar ik vond dat er opvallend veel mensen waren die zeiden: ‘ik heb hier geen kennis over, leg het warmtenet maar aan zodat ik aan kan sluiten’. Zolang het maar duurzaam en betaalbaar is, dat vinden mensen belangrijk. Dat is ook het uitgangspunt.” 

Op dit moment worden, voor een aanvulling op de restwarmte, ook de mogelijkheden voor ultradiepe geothermie bij Parenco onderzocht. Ultradiepe geothermie is aardwarmte die vanuit een diepe aardlaag komt, op vier tot vijf kilometer onder het oppervlak. Het is een techniek die in Nederland nog redelijk in de kinderschoenen staat, maar er wel veelbelovend uitziet. “Het idee is dat op de langere termijn de papierfabriek haar energievoorziening verduurzaamt met ultradiepe geothermie. Daarvoor zitten ze nu in een pilot. Met de restwarmte uit die ultradiepe geothermie zouden we ook ongeveer 17.000 huizen in Wageningen kunnen verwarmen”, zegt Janssen. 

Op dit moment zit het project nog in de verkenningsfase. Op 16 juli gaf het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een opsporingsvergunning uit, waardoor er nu proefboringen kunnen worden uitgevoerd om aardwarmte op te sporen. Volgens de planning zou er dan in 2024 gebruik gemaakt kunnen worden van geothermie. 

Heb je vragen of opmerkingen over biomassa of geothermie? Schroom niet en stuur ons een mail via [email protected], dan nemen we contact met je op!