Jurenne Hooi (59) wil dat we Nederlanders met financiële problemen op een andere manier benaderen. Niet alleen moet het beleid op de schop, ook het taboe rondom geld moet verdwijnen. “We praten nooit over geld, waardoor schulden automatisch een beladen onderwerp zijn.” Hooi denkt dat schuldenproblematiek minder taboe is als rolmodellen meer open zijn over hun geldzorgen. “Inwoners met schulden denken vaak dat zij alleen zijn, terwijl financiële stress in beginsel iedereen kan overkomen. Je verliest bijvoorbeeld je baan, gaat scheiden of wordt ziek. Een bekende Nederlander als rolmodel kan inspireren om hulp te zoeken en die problemen aan te pakken. ”
Het bedrijfsleven als inspiratiebron
Hooi pleit ervoor dat overheden van het bedrijfsleven leren. “Bedrijven moeten nadenken over hoe ze hun ‘klanten’ bereiken om hen zo te verleiden hulp te zoeken. Zo gaat het in autoreclames nooit over technische specificaties van de motor, maar over een gevoel of beleving.” Het doel is schaamte weghalen en vertrouwen creëren, legt ze uit. “Inwoners met financiële problemen ervaren schaamte, stress en wantrouwen formele hulp. Hulpverleners kunnen hen niet goed op weg helpen als die gevoelens blijven bestaan. Net als in het bedrijfsleven moet je zorgen dat klanten graag naar je toekomen en dat je ze vasthoudt. Daarvoor is vertrouwen nodig. Dat kan al beginnen met het aanbieden van koffie of thee bij binnenkomst of het vervangen van de portier bij de ingang van een gemeentehuis of hulporganisatie door een gastvrouw.”
Hulp van onderaf
“We denken dat mensen met geldproblemen alleen maar zielig zijn”, stelt Hooi. “Armoede is inderdaad als een zevenkoppig monster, maar deze mensen hebben vaak ook een ongelooflijke veerkracht.” Dat moeten hulpverleners niet uit het oog verliezen, vindt Hooi. “Wanneer je als hulpverlener alleen maar de zieligheid ziet, ontstaat automatisch een machtsverhouding die belemmerend werkt. Daarom staat een ondernemende hulpverlener idealiter naast de inwoner en kijkt juist naar de mogelijkheden. Veel hulpverleners weten dat ook, maar hebben geen ruimte voor maatwerk door strakke protocollen en procedures.” Hulpverleners zouden dus meer handelingsruimte moeten krijgen, zodat er kan worden gekeken naar wat de bewoners werkelijk nodig hebben, denkt Hooi.
Spreekuur bij de voedselbank
“De oplossingsrichtingen kunnen ook vanuit de doelgroep komen in plaats van opgelegd worden van bovenaf. Beleid wordt nu vaak van achter een bureau door ambtenaren geschreven, maar zij kennen de doelgroep niet goed.” Daartegenover staat de informele hulp, dat is alle zorg die niet vanuit een beroep wordt verleend en waar geen loon tegenover staat, zoals stichtingen, voedselbanken en burgerinitiatieven. Deze organisaties staan juist dichtbij de leefwereld van de doelgroep, ziet Hooi. “Bovendien wordt informele hulp vaker vertrouwd door de doelgroep. Het is daarom de kunst om formele en informele hulp effectief samen te brengen. Laat ze samen de samenwerking ontwerpen hoe ze de inwoners het meest efficiënt kunnen helpen en het vertrouwen kunnen bewerkstelligen en faciliteer dit vanuit beleid. Open bijvoorbeeld een laagdrempelig spreekuur bij de voedselbank of een buurthuis waar de doelgroep komt. Dan kunnen problemen niet alleen integraal worden aangepakt, maar wordt ook de afstand tussen de inwoner, informele en formele hulp verkleind.”
In het onlangs verschenen boek Eigen schuld wil Hooi beleidsmakers en uitvoerders in de hulpverlening inspireren om met een meer menselijke blik naar schuldenproblematiek te kijken.
Oproep
Jurenne Hooi is één van de sprekers tijdens het nagesprek van GeldVal: een voorstelling over geldzorgen in de Vallei die Bureau Spotlight organiseert op 30 november in Spectrum, Veenendaal. Wil je erbij zijn? Reserveer dan een gratis kaartje via https://www.bureauspotlight.nl/geldval/.
Deze productie is gerealiseerd met een financiële bijdrage vanuit het Mediafonds Provincie Utrecht.
